EGEMENE SIĞINMAK

 

Fırat hocamın “Er kişi Niyetine” başlıklı makalesi güncel atmosfer içinde beni derinden etkiledi! Sanki Rönesans ve Reform’un 15. yüzyılda değil de, MÖ 18’li yıllarda yaşanmış olduğuna tanık oldum. Bir nevi Kilise’nin dayatmacı erkek egemenliğinin Tanrı tarafından tarumar edildiği ibretine tutuldum. Hanne annemizin, henüz hamileyken karnındaki yavrucuğunu Süleyman Mabedi’ne adama kesitini işlemişti. Geleneksel algıda adananlar hep erkek idi ve İmran ve Hanne de, erkek çocukları olacak beklentisi ile bilmeden Meryem validemizi adamışlardı! Kız olunca da adaklarından vaz geçemezlerdi!

Fırat hocam da, “Er kişi Niyetine!” diye harika bir başlık seçerek, bizim erkek cenazelerinde namaza niyet ederken kullandığımız eril dilin gömülmesini istiyordu sanki adeta…

Ben de bugün sizlere eril dilin değirmenine su taşıyan ile o suyun ana vanasını keserek hayata can suyu veren birkaç kadın örnekliği üzerinden farkındalık oluşturacağım. Öyle örnekler var ki, bazen biz erkekleri dahi hayrete düşüren türden! Muhtemelen kendi hayatınızda sizin de pek çoğuna tanık olduğunuz veya bundan sonra dikkatli gözle bakarak tanık olacağınız sunumlar olacak!

İlki askerlik hatıramdan iki kadın!

Diyarbakır’da 2. Taktik Hava Üs Komutanlığı Karargahına bağlı 8. Ana Jet Üssü Komutanlığı’nda kısa dönem askerlik yapmaktayım. Yıl 1995. Sağlık Amirliği’nde sağlıkçı askerlerin çavuşuyum. Askerlerin muayene, enjeksiyon, pansuman ve ayakta tedavilerinin yapıldığı bir sağlık ocağı da diyebilirsiniz, görev yaptığım amirliğe…

Askerliğim sürecinde orada göreve başladıktan bir ay sonra Sağlık Amiri Tabip Üsteğmen beni yanına çağırdı ve beni Karargahın lojmanlar tarafındaki Sağlık Amirliğine göndereceğini söyledi. “Üniversite mezunusun, oraya komutan eş ve çocukları geliyor. Daha nazik ve kibar davranacağından emin olduğum için seni seçtim.” diye de ekledi! Seçme şansımız yok ki zaten, mecburen gidecektim.

Orada iki hemşire kadınla birlikte çalışıyordum. Hemşirelerden biri Üs komutanı Korgeneralin emir subayı yüzbaşının eşi, diğeri ise bir astsubay eşi. Allah’ım bir kadın, hemcinsine hayatı bu kadar mı zindan eder? Ben orada tanık oldum ilk kez!

Kocasının rütbesi üzerinden etrafa emirler yağdıran, ufak tefek taşları ben yarattım edasındaki hemşire hanıma, tabip doktorlar dahil, kimse bir şey diyemiyor. Öyle ki yaptığı komik olmayan esprilere bile zoraki gülmek zorunda hissediyor herkes kendisini! Hem Hızır’ın tespihini kaldırmıyor, hem de mobbing uyguluyor.

Astsubay eşi olan (zavallı) hemşire diğer kadın ise işgücünün fazlalığı nedeniyle fiziksel yorgunluk yanında, bir de zihin yorgunluğuna tabi idi…

Bir böyle, iki böyle, rahatsızlığımı nasıl dile getirebilirim diye fırsat kollarken, üçümüzün bulunduğu bir ortamda, çay saatindeki bir sohbette ben durumu dillendirdim. Kendisinin bir hemşire olduğu gibi arkadaşının da bir hemşire olmasına rağmen eşlerin rütbeleri üzerinden hemşirelik mesleğine de bir rütbe getirmiş olduğunu söyledim. “Askerlerin rütbe ve devrecilik anlayışı, sivil olmanıza rağmen size de işlemiş bu ne derece doğru? Meslek etiğine aykırı değil mi? Kadın iş hayatında ezilirken, siz bir kadın olarak kendi ayrıcalıklı yönlerinizle şahsiyet üzerinden üstünlük sağlama yerine, kadını ezen ve onurunu rencide eden bir tavırla hemcinsinize eşinizin gücünü arkanıza alarak baskı kurduğunuzun farkında mısınız?” diye sorular sorup zihin egzersizi yaptırmak istedim. Fakat beklemediğim bir sonuçla karşılaştım. ‘Çalışma ortamında disiplini bozuyor!’ diye henüz bir ay bile çalışamadan geldiğim yere geri postalandım!

İlçemizde görev yapmış ve halen yapmakta olan son iki kaymakam eşi, iki kadın!

Bu iki kadının ikisi de öğretmen ve yine ikisi de müzik öğretmeni! İlki ile güya aynı okulda meslektaş idik! Yani kadrosu bizim okulda idi fakat ne meslektaşımın ismini öğrenebildim, ne de yüzünü gördüm! Çünkü yine MEB’e bağlı başka kurumlarda yönetici olarak çalıştı. En son İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nde şube müdürü olmuştu ve ilçemizde 2 sene kadar kaymakamlık yapan eşinin tayini çıktı gittiler. Yine bir kadın ve kendi mesleği, görevi, özgün yetenekleri üzerinden değil de, eşi ve onun unvanı üzerinden güç devşirmeye çalışırken bir erkeğin egemenliğine sığınmış olma örnekliği…

İkincisi ise halen görevde olan kaymakamımızın eşi. Kızımın müzik öğretmeni ve okullarınca düzenlenen, 2019’un 10 Kasım Atatürk’ü Anma etkinlikleri programında tanımıştım kendisini. Asla eşinin gücünden kuvvet almayan hatta gölgesine bile sığınmayan profesyonel bir öğretmen. Ben kaymakam eşi olarak değil, bir öğretmen olarak varım ve öyle olmalıyım diyen bir kadın. Çocuklarını okula götürürken dahi devletin makam arabasını kullanmayan, servise veren bir aile olduklarını öğrenmiştim aynı zamanda…

O program sonrasında kendisine teşekkür ederek taşıdığı hasletlerin, her ne kadar normal ve olması gereken şeyler olsa da, artık özlemle aradığımız çok ayrıcalıklı davranışlar olduğunu beyan etmiştim kendisine.

Gördüğünüz gibi kadının kendi özgürlüğüne yönelik mesele, sadece ekonomik özgürlükle sınırlı da değil! Tamamen zihniyet ve eğitim meselesi. O nedenle Mustafa Kemal’in “Kadını eğitmiş milletler yükselmeye namzet, kadını eğitimden mahrum bırakmış milletler ise geri kalmaya gönüllü toplumlardır,” mealindeki sözü ne denli önemlidir. Eğitim sadece okullarda değil toplumun her kademesinde, her yerde ve her zaman olmalı, ayrıca birbirini destekler mahiyette olmalıdır…

 

Hayati Yaman