İNSANIN KENDİ KARANLIĞIYLA YÜZLEŞMESİ
İnsan bazen hayatın tam ortasında durur, etrafında her şey akarken içinde bir sessizlik büyür. Ne tam bir mutsuzluk ne de tam bir huzur… Sanki ruh, anlamını kaybetmiş bir melodiyi hatırlamaya çalışır gibi. Nietzsche, bu sessizliğin içindeki fırtınayı yaşadı. Onun için varoluş, sadece “yaşamak” değildi — anlam arayışıydı. İnsanın Tanrı’yı sorgulaması, aslında kendini sorgulamasıydı. O, Tanrı’nın öldüğünü söylerken kibirli değil, kederliydi; çünkü Tanrı sustuğunda, insanın iç sesi de sustu. Gerçek trajedi, Tanrı’yı kaybetmek değil, anlamı kaybetmekti. Dostoyevski ise o anlamı ararken insanın ruhundaki çatışmayı gördü. Ona göre insan hem günaha meyilli hem de iyiliğe özlem duyan bir varlıktı. Bir yanıyla Tanrı’ya sığınmak ister, diğer yanıyla ondan kaçar. İçinde iyiyle kötünün sürekli kavga ettiği bir sahne vardır — ve o sahnede her insan kendi romanının kahramanıdır. Psikoloji bu durumu “içsel çatışma” diye açıklar. Bilinç ile ...
